Працэдура падрыхтоўкі і прыняцця нарматыўных прававых актаў замацавана ў Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, законах Рэспублікі Беларусь ад 7 лютага 2023 г. № 248-З «О Всебелорусском народном собрании», ад 21 лютага 1995 г. № 3602-XII «О Президенте Республики Беларусь», ад 8 ліпеня 2008 г. № 370-З «О Национальном собрании Республики Беларусь», ад 23 ліпеня 2008 г. № 424-З «О Совете Министров Республики Беларусь», ад 4 студзеня 2010 г. № 108-З «О местном управлении и самоуправлении в Республике Беларусь» і іншых, рэгламентах дзяржаўных органаў.
На сённяшні дзень, акрамя названых актаў, нарматворчы працэс таксама ўрэгуляваны спецыяльным заканадаўствам аб нарматворчай дзейнасці.
Станаўленне азначанай сферы заканадаўства ў рэспубліцы звязваюць з прыняццем двух комплексных заканадаўчых актаў: Закона Рэспублікі Беларусь ад 10 студзеня 2000 г. № 361-З «О нормативных правовых актах Республики Беларусь» і Правілаў падрыхтоўкі праектаў нарматыўных прававых актаў, зацверджаных Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 11 жніўня 2003 г. № 359. У названых заканадаўчых актах былі ўпершыню замацаваны адзіныя для ўсіх відаў нарматыўных прававых актаў патрабаванні, вызначаны стадыі нарматворчага працэсу, прадугледжана правядзенне абавязковых (юрыдычнай і крыміналагічнай) і іншых відаў экспертыз, а таксама іншыя меры, якія садзейнічаюць эфектыўнай рабоце па падрыхтоўцы праектаў нарматыўных прававых актаў і паляпшэнні іх якасці.
17 ліпеня 2018 г. прыняты новы Закон Рэспублікі Беларусь «О нормативных правовых актах», які ўступіў у сілу з 1 лютага 2019 г.
Новы Закон падрыхтаваны на аснове сістэматызацыі ўказаных вышэй актаў, палажэнні якіх у значнай меры былі перапрацаваны. Законам прадугледжаны меры, накіраваныя на вырашэнне важнейшых задач, пастаўленых Кіраўніком дзяржавы перад нарматворчымі органамі: захаванне стабільнасці прававога рэгулявання грамадскіх адносін, забеспячэнне яго сістэмнасці і комплекснасці, а таксама кампактнасці нацыянальнага заканадаўства. Садзейнічаць гэтаму павінна аптымізацыя нарматворчага працэсу на ўсіх стадыях яго ажыццяўлення: ад планавання нарматворчай дзейнасці, падрыхтоўкі тэксту праекта да афіцыйнага апублікавання і ўступлення ў сілу нарматыўнага прававога акта. Акрамя таго, адным з ключавых новаўвядзенняў Закона з’яўляецца замацаванне механізмаў, накіраваных на пашырэнне ўдзелу грамадзян і юрыдычных асоб у нарматворчым працэсе. Да іх адносяцца перш за ўсё публічнае абмеркаванне праектаў нарматыўных прававых актаў, прагназаванне наступстваў іх прыняцця і прававы маніторынг.
Прававыя акты, якія рэгулююць нарматворчую дзейнасць:
Заканадаўчыя акты і распараджэнні Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь
- Закон Рэспублікі Беларусь ад 17 ліпеня 2018 г. № 130-З «О нормативных правовых актах»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 17 лістапада 2020 г. № 415 «О повышении оперативности и качества нормотворческой деятельности»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 20 ліпеня 1998 г. № 369 «О Национальном реестре правовых актов Республики Беларусь»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 29 мая 2007 г. № 244 «О криминологической экспертизе»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 16 ліпеня 2007 г. № 318 «О порядке доведения до всеобщего сведения технических нормативных правовых актов»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 30 снежня 2010 г. № 711 «О некоторых вопросах осуществления обязательной юридической экспертизы нормативных правовых актов»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 30 снежня 2010 г. № 712 «О совершенствовании государственной системы правовой информации Республики Беларусь»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 6 чэрвеня 2011 г. № 230 «О мерах по совершенствованию криминологической экспертизы»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 24 лютага 2012 г. № 105 «О банке данных проектов законов Республики Беларусь»;
- распараджэнне Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 кастрычніка 2021 г. № 221рп «О порядке выполнения поручений и решений Президента Республики Беларусь и осуществления контроля за их выполнением».
Пастановы Палаты прадстаўнікоў і Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь
- Пастанова Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь ад 18 снежня 2015 г. № 707-П5/VIII «О Регламенте Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь»;
- Пастанова Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь ад 20 сакавіка 2023 г. № 413-СР7/X «О Регламенте Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь».
Нарматыўныя прававыя акты Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь
- пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 23 верасня 2006 г. № 1244 «Об обязательной юридической экспертизе нормативных правовых актов»;
- пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 14 лютага 2009 г. № 193 «О Регламенте Совета Министров Республики Беларусь»;
- пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 25 студзеня 2019 г. № 54 «О прогнозировании последствий принятия (издания) нормативных правовых актов»;
- пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 28 студзеня 2019 г. № 56 «О публичном обсуждении проектов нормативных правовых актов»;
- пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 30 студзеня 2019 г. № 65 «О порядке проведения правового мониторинга».
Нарматыўныя прававыя акты Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь
- пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 19 студзеня 2009 г. № 4 «Об утверждении Инструкции по делопроизводству в государственных органах, иных организациях»;
- пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 10 кастрычніка 2018 г. № 193 «Об отдельных требованиях к оформлению нормативных правовых актов и взаимодействии Министерства юстиции с Национальным центром законодательства и правовой информации».
Нарматыўныя прававыя акты, якія рэгулююць парадак заключэння, выканання, спынення і прыпынення дзеяння міжнародных дагавораў і іншых міжнародна-прававых актаў
- Закон Рэспублікі Беларусь ад 23 ліпеня 2008 г. № 421-З «О международных договорах Республики Беларусь»;
- Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 1 сакавіка 2001 г. № 113 «О порядке реализации постановлений и директив Высшего Государственного Совета Союзного государства»;
- пастанова Савета Міністраў ад 5 снежня 2008 г. № 1883 «Об утверждении Положения о порядке заверения копий международных договоров, поправок к международным договорам и официального перевода этих договоров и поправок на белорусский и (или) русский языки»;
- пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 5 сакавіка 2001 г. № 306 «О порядке реализации постановлений и директив Совета Министров Союзного государства»;
- пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 23 сакавіка 2023 г. № 200 «О вопросах рассмотрения, подготовки и отмены актов отдельных органов Евразийского экономического союза»;
- пастанова Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь, Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь ад 12 чэрвеня 2017 г. № 17/14 «Об утверждении Инструкции о порядке подготовки финансово-экономических обоснований к проектам актов Евразийской экономической комиссии»;
- метадычныя рэкамендацыі Міністэрства замежных спраў па прымяненні Закона аб міжнародных дагаворах, зацверджаныя загадам Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь ад 24 чэрвеня 2019 г. № 46 (размешчаны на сайце Міністэрства замежных спраў).
Падзяліцца ў сац. сетках